بررسی قسمت های مختلف گیربکس خودرو
گیربکس که به نام جعبه دنده هم شناخته می شود یکی از اصلی ترین لوازم یدکی خودرو است که نقش اصلی آن ایجاد تغییرات در سرعت خودرو است. گیربکس خودرو می تواند در دو نوع دستی و خودکار وجود داشته باشد و سبب تنظیم سرعت ماشین شود. به شکل کلی گیربکس خودرو از تعدادی قطعه های مختلف تشکیل شده که کار اصلی آن کنترل کردن دور موتور به تناسب مختلف و فرستادن آن به چرخ های اتومبیل و نیز کم و زیاد کردن سرعت خودرو است.
اگر بخواهیم کمی فنی تر صحبت کنیم باید بگوییم که هر چقدر که دور موتور بیشتر شود توان و گشتاور خودرو نیز زیادتر می شود، اما این افزایش یک حد آستانه دارد و اگر دور موتور از این آستانه بالاتر برود اصطکاک زیاد شده و کارایی حجمی نیز کمتر می شود، در نتیجه هم توان و هم گشتاور خودرو کمتر شده و به دنبال همه ی اینها سطح مصرف بنزین بیشتر می شود.
در نتیجه شرکت های خودروسازی عموما ناحیه ای را برای کارکرد موتور اتومبیل در نظر می گیرند و آن را به عنوان محدوده ی ماکزیمم کارایی تعریف می کنند و تلاش میکنند تا دور موتور را به نحوی در همین ناحیه تثبیت کنند. علت وجود گیربکس خودرو هم همین مسئله میباشد، تا خودرو بتواند بدون خروج از ناحیه ی مورد نظر سرعت های متفاوتی نیز داشته باشد.
قسمتی از گیربکس چهار پر عقب و مولاتور آن است که اینها یک قسمت مانند گذرگاه یا دریچه هستند که سبب منتقل شدن سرعت تولیدی به خودرو می شوند.چهارپر عقب و مولاتور به خروجی ها وصل هستند و در نتیجه به هر میزانی که این قطعه ها سریع تر حرکت چرخشی خود را داشته باشند، سرعت اتومبیل نیز بالاتر می رود.
انواع مختلف گیربکس خودرو چیست؟
گیربکس خودرو را مطابق کارایی که دارد و همچنین قطعه هایی که در درست کردن آن استفاده می شود در دو دسته تقسیم بندی می کنند. هر یک از این انواع گیربکس خودرو با توجه به نحوه ی طراحی و تولید آن در کارایی خودرو و نیز سطح مصرف سوخت آن اهمیت به خصوصی دارند. به صورت کلی می توان گفت پنج دسته ی اصلی گیربکس داریم که به شرح زیر هستند:
· گیربکس خودرو دستی: در جعبه دنده های دستی این چرخ دنده ها هستند که به کمک پدال کلاچ و یا خود دنده وظیفه ی منتقل کردن گشتاور را از موتور به چرخ های خودرو بر عهده دارند.
· گیربکس خودرو نیمه اتوماتیک: این نمونه از جعبه دنده ها را می توان زیر مجموعه ای از گیربکس های دستی دانست با این تفاوت که عوض کردن دنده به وسیله ی کلاچ و یک سازوکار الکترونیکی/ مکانیکی صورت می گیرد.
· گیربکس خودرو اتوماتیک: در این نوع از گیربکس ها دنده به شکل اتوماتیک عوض می شود. این تعویض دنده به صورت خودکار کاملا با توجه به وضعیت هایی مثل وزن، سرعت و وضعیت خودرو انجام می شود. در این نوع از گیربکس ها هنگامی که راننده پای خود را روی پدال گاز میفشرد، سبب عوض شدن اتوماتیک دنده می شود.
· گیربکس خودرو ترکیبی: همانطور که از اسم آن برمی آید این گیربکس از دو نوع دنده پشتیبانی می کند و عملکرد کلاچ آن دو وضعیتی است. جالب است بدانید این دسته از گیربکس ها منحصرا برای شرکت خودروسازی آئودی طراحی شده اند.
گیربکس اتوماتیک
قطعه های سازنده ی گیربکس خودرو کدم هستند؟
گیربکس خودرو از قطعه های مختلفی ساخته شده است که هر کدام نقش خاصی را در خودرو انجام می دهند. در این قسمت برآنیم تا مهمترین قطعه های گیربکس خودرو را که شامل دسته دنده، میل ماهک، ماهک، کشویی دنده و چرخ دنده ها هستند معرفی کنیم.
1. دسته دنده: این قسمت همان قطعه ای است که در اتاقک خودرو موجود است و راننده به کمک آن اصطلاحا دنده را عوض می کند. جنس این قطعه فلزی است و دنده های مختلف روی آن به شکل حرف انگلیسی اچ H قرار گرفته اند.
2. میل ماهک: در قسمت زیرین دسته ی دنده این قطعه قرار گرفته که از سویی به ماهک وصل شده و از سوی دگر هم به همان دسته ی دنده اتصال دارد. میل ماهک دارای چهار مدل مختلف سازوکار شامل دستی، الکتریکی، خلا و هیدرولیکی می باشد.
3. ماهک: این قطعه از نظر شکل ظاهری مانند یک هلال است و با حرکت کردن آن، قسمت کشویی دنده هم به حرکت وا داشته می شود و چرخ دنده ها نیز به حرکت در می آیند و در نیجه خودرو سرعت های مختلفی را تجربه می کند. نکته ی مهم این است که برای هر ماهک تنها یک میله ی ماهک موجود است.
4. کشویی دنده: این قطعه از نظر ظاهر دارای شیارهای فراوانی است که هم در قسمت درونی آن موجود هستند و هم در قسمت بیرونی آن. شیارهای بیرونی سبب مرتبط شدن کشویی دنده با ماهک می شوند و با کمک شیارهای درونی کشویی می تواند ارتباط خود با چرخ دنده ها را حفظ کند. وقتی راننده خودرو دنده را عوض میکند ماهک بر روی شیار خارجی موجود در کشویی منطبق می شود و از درون نیز با چرخ دنده ارتباط برقرار می کند، به همین علت است که در انتها کشویی و چرخ ئنئه دارای یک میزان سرعت هستند.
5. چرخ دنده: حیاتی ترین قسمت گیربکس خودرو چرخ دنده ها هستند. این قطعه را بر اساس دو فاکتور و به دو صورت دسته بندی می کنند. نخستین دسته بندی مطابق جهت منتقل کردن توان انجام می شود و چرخ دنده ها را به سه گروه موازی محور، عمود محور و متنافر محور تقسیم می کنند. دومین تقسیم بندی هم با توجه به شکل ظاهری و چگونگی دندانه های چرخ دنده ها صورت می پذیرد که آن ها را در دو دسته ی ساده و مارپیچ بخش بندی می کنند.
چگونه متوجه شویم چه زمان باید روغن گیربکس را عوض کنیم؟
گیربکس خودرو برای روان کار کردن، تامین رطوبت مورد نیاز و نیز جلوگیری از بالا رفتن دمای خود و چرخ دنده نیاز به وجود یک روغن دارد که به ان روغن گیربکس یا واسکازین هم گفته می شود. واسکازین را باید به زای هر سی هزار کیلومتری که خودرو حرکت می کند حتما تعویض کرد. روغن گیربکس درست برخلاف روغن موتور دچار سوختگی نمی شود و تنها اگر نشتی داشته باشد به رنگ قرمز تغییر رنگ می دهد.
برای اطلاع از وضعیت روغن گیربکس لازم است که به تعمیرگاه مراجعه کرده و از تعمیرکار بخواهید آن را بررسی کند. البته بعضی علائم هشدار دهنده نیز هستند که در صورت مشاهده ی آنها لاز است به تعمیرکار مراجعه کنید. این علائم می توانند ایجاد مشکل در روند کار دنده های اتوماتیک و نیز خوب حرکت نکرده دسته ی دنده در دنده های دستی باشند.
توربین گیربکس چیست و چه وظیفه ای در خودرو برعهده دارد؟
توربین گیربکس را می توان به عنوان یکی از با اهمیت ترین قسمت های سیستم گیربکس خودرو در نظر گرفت که توانایی منتقل کردن نیروی تولیدی از موتور به گیربکس خودرو را دارا است. این قسمت با فرستادن پرفشار روغن این کار انتقال را به انجام می رساند و همچنین شتاب تولید شده برای شتاب گرفتن گیربکس تامین می کند.
اگر توربین گیربکس به خوبی کار خود را انجام ندهد مشکلاتی از قبیل کم شدن شتاب، پدیدی آمدن ایراداتی در زمان حرکت کردن ماشین به وجود می آیند و حتی ممکن است سبب راه نیفتادن ماشین شود.
برای استفاده ی بهینه از گیربکس خودرو و آسیب ندیدن آن لازم است که در زمان هایی که در ترافیک های سنگین قرار می گیریم یا پشت چراغ قرمز گیر می کنیم دنده را از حالت درایو خارج کرده و روی وضعیت پارک می گذاریم. به این وسیله کمک شایانی به جلوگیری از گرم شدن زیاد روغن گیربکس یا همان واسکازین کرده و اگر رعایت نشود نیز می تواند برای خودروی شما خطرآفرین شده و آن را دچار ایراد کند.
کیت کلاچ خودرو چیست و شامل کدام قسمت ها است؟
کیت کلاچ از تعدادی قطعه های مختلف تشکیل شده که شامل دیسک، صفحه و بلبرینگ کلاچ می باشد. محل قرارگیری این قطعه بر روی فلایویل خودرو و در قسمت انتهایی میل لنگ است. زمانی که خودرو در حالت روشن قرار دارد و کار می کند همواره دیسک و صفحه کلاچ در حال چرخش هستند و به صورت فنی تر می گوییم آنها دارای گشتاور می باشند.
در یک ماشین همیشه قطع و وصل کردن قدرت موتور با فشردن کلاچ به وسیله ی راننده صورت می گیرد و سبب می شود رابطه ی موتور با گیربکس قطع یا وصل شود. این به این معنی است که اگر موتور خودرو روشن باشد در عین حالی که چرخ دنده های گیربکس ثابت هستند و نمی چرخند، ماشین نیز به حرکت خود ادامه دهد. یکی دیگر از کارایی های کیت کلاچ نیز این است که زمان عوض کردن دنده ی خودرو یا نگه داشتن اتومبیل، ماشین خاموش نشود.
کیت کلاچ چه مشکلاتی میتواند داشته باشد؟
برای کیت های کلاچ هم مانند سایر قسمت های خودرو می تواند ایراداتی به وجود آید که به شرح زیر هستند:
o یکی از مشکلات این قطعه می تواند لرزیدن خودرو وقتی که کلاچ رها می شود باشد. این ایراد ممکن است ناشی از مشکل داشتن فنرهای دیسک صفحه باشد که با عوض کردن صفحه کلاچ به صورت کلی مشکل رفع خواهد شد.
o بکسواد کلاچ نیز مشکل دیگری است که حتما به گوشتان خورده است. زمانی که لنت به انتها می رسد و یا چرب می شود کلاچ اصطلاحا بکسواد کرده و نمی تواند قدرت موتور را انتقال دهد. برای حل این مشکل کافی است یا لنت را عوض کنیم و یا اگر مشکل از چربی باشد آن را برطرف کنیم.
گشتاور خودرو چیست؟
اگر بخواهیم از لحاظ علمی تعریفی برای گشتاور ارائه دهیم باید بگوییم نیروی مورد احتیاج برای چرخاندن یک جسم را گشتاور می گویند. گشتاور خودرو یا یک موتور توانایی به جلو راندن یا کشیدن چرخ ها را به وجود می آورد. به صورت کلی گشتاور یک مفهوم کاملا فیزیکی است که به سه عامل بستگی دارد. این سه عامل عبارت هستند از: شدت نیرو، جهت حرکت نیرو و مکانی که نیرو به جسم وارد می شود.
با یک مثال ساده کاملا متوجه این مفهوم خواهید شد. زمانی که شما یک پیچ را به وسیله ی آچاری می چرخانید انرژی ای که صرف گرداندن پیچ می شود را گشتاور می گویند. واحد گشتاور در واحد استاندارد بین المللی یکاها نیوتون بر متر است اما دارای واحد دیگری هم مانند کیلوگرم بر سانتی متر یا فوت می باشد. در موتور خودرو نیرویی که وجود دارد همان نیرویی است که در اثر سوختن بنزین در محفظه ی احتراق به وجود می آید. شعاع نیز اندازه ی بازوی میل لنگ خودرو است که می توان آن را نیمی از کورس پیستون هم در نظر گرفت.
گشتاور خودرو که داخل موتور آن صورت می گیرد ماشین را دچار نوساناتی می کند. برای بهتر کردن این نوسان ها یک فلایویل برای موتور تعبیه می کنند تا به کمک آن پیوستگی دورانی موتور را حفظ کنند. علاوه بر این با زیاد کردن تعداد سیلندرها می تواند به بهتر شدن دوران ها و کمتر شدن نوسانات آن کمک کنیم.
به کمک گیربکس و دیفرانسیل سرعت دورانی موتور کمتر می شود. هر قدر که سرعت کمتر شود در نتیجه گشتاور بیشتر خواهد شد. اگر بخواهیم گشتاور را در یک جمله خلاصه کنیم می توان گفت که گشتاور همان قدرتی است که برای خودرو شتاب حرکتی به وجود می آورد و یا گشتاور همان فاکتوری است که سبب چرخیدن می شود.
در فناوری های مدرن امروزه حداکثر میزان گشتاور موتور را به عوض اینکه در یک نقطه در نظر بگیرند در یک ناحیه از دور موتور آن را در نظر می گیرند. در نتیجه ی این کار راننده می تواند با دارا بودن میزان سرعت ثابت، به سهولت شتاب ایجاد کند و به خصوص این امر در محل هایی که اصطلاحا به آن ها سربالایی می گوییم کمک قابل قبولی می کنند.
دانستن گشتاور برای هر راننده را می توان امری مفید دانست چرا که زمانی که راننده از میزان گشتاور خودروی خود آگاه باشد و ماکزیمم مقدار آن را بداند متوجه میشود که چه میزان دور موتوری در اختیار دارد و به کمک آن می تواند تایم درست برای عوض کردن دنده را برگزید و در نتیجه مصرف سوخت را نیز بهینه کرد.
مقالات مرتبط
