علائم خرابی و اجزای داخلی کمک فنر

کمک فنر قطعه ای کپسولی شکل است که به صورت عمودی میان بدنه و چرخ های خودرو قرار گرفته و از تکان های شدید و ناخواسته اتومبیل جلوگیری می کند. این قطعه به عنوان یک بالشتک بین محور و بدنه، از ضربه های تولید شده توسط ناهمواری های جاده، می کاهد. در واقع قطعه کمک فنر و فنر لول مکمل یکدیگر هستند. هنگامی که اتومبیل با سرعت از روی سطحی ناهموار عبور می کند، دچار لرزش های بسیار شدید در قسمت بدنه خودرو خواهد شد برای جلوگیری از این اتفاق بر روی چهار طرف اتومبیل قطعه ای با عنوان مجموعه کمک فنر تعبیه گردیده تا مانع ایجاد لرزش های شدید شده و از شدت آنها بکاهد. در اتومبیل های اولیه چیزی تحت عنوان سیستم تعلیق وجود نداشت و به دلیل سرعت پایین وسیله نقلیه، تکان های پیش آمده توسط سرنشینان، قابل تحمل بود اما به لطف پیشرفت صنعت خودرو سازی و سرعت گرفتن اتومبیل ها همچنین نیاز به رفاه و آرامش بیشتر راننده و مسافرین، سیستم کمک فنر مدرن اختراع گردید.

اولین نوع از این محصولات در سال 1903 میلادی به صنعت اتومبیل سازی وارد شدند که در ظاهر به شکل کمک فنرهای امروزی بودند و روی اهرم های نزدیک به چرخ، متصل و سوار می شدند. با گذشت سالها، پیشرفت طراحی این قطعه بهبود یافته و کمک فنر هیدرولیکی جایگزین نمونه های قبلی گردید. این محصول نوعی دستگاه هیدرولیکی است که خاصیت ارتعاشی داشته و در مقابل هرگونه کشش یا فشار مضاعف مقاومت می کند. مجموعه کمک فنر از بالا، به قسمت داخلی گلگیر خودرو، و در پایین به محور اصلی متصل می شود. درون سیلندر و مخزن کمک فنر مقدار قابل توجهی روغن مخصوص وجود دارد که با تولید نیروی ارتعاشی می تواند از انقباض و کشش های ناگهانی فنر اصلی جلوگیری کند در نتیجه، اتومبیل در هنگام عبور از دست انداز با حرکتی مواج و نرم، موانع را پشت سر می‌گذارد.

سیستم تعلیق

طرز کار کمک فنر

کمک فنر دارای یک پوسته یا لوله توخالی بسیار مقاوم است که از یک طرف مسدود و از طرف دیگر باز می‌باشد. درون این استوانه مخلوطی از روغن یا گاز وجود دارد که باعث بازی کردن پیستون درون مخزن می گردد. پیستون نیز، قطعه فلزیِ کاملا صیقلی می باشد که از قسمت پایین، درون سیلندر قرار گرفته و از قسمت بالا به بدنه خودرو متصل می گردد. طراحی و عملکرد کمک فنرهای نصب شده بر روی خودروهای جدید به طور مداوم در حال بهبود یافتن است که باعث افزایش کیفیت و کارایی آنها می شود. طراحی این قطعه بسته به نوع مکانیزم سیستم تعلیق، ممکن است به میزان قابل توجهی متفاوت باشد. با این حال اصل عملیات بدون تغییر باقی می ماند. 

کمک فنر نه تنها وظیفه کاهش ضربات ایجاد شده متاثر از ناهمواری های جاده را بر عهده دارد بلکه، حفظ ایجاد تعادل بدنه اتومبیل، در حالتهای مختلف رانندگی را نیز عهده دار می باشد. به این ترتیب که وقتی خودرو شتاب می گیرد، بدنه به عقب خم می شود در این حالت قسمت جلوی ماشین سبک شده و کمک فنر با فشار مشخص باعث چسبندگی چرخ های جلو به جاده می گردد. در هنگام ترمز گرفتن، روند معکوس اتفاق می افتد به طوری که بدنه خودرو به جلو خم شده، که در این حالت کمک فنر موظف است وزن تولیدی قسمت جلوی اتومبیل را بر روی خود حفظ کرده و مانع بر هم خوردن تعادل اتومبیل گردد.  

اجزای تشکیل دهنده

اجزای کمک فنر

کمک فنرهای موجود در اتومبیل های مرسوم امروزی به سه دسته کلی تقسیم بندی می شوند. 

هیدرولیک: در مخزن این نوع کمک فنر، روغنی مخصوص وجود دارد که تحت تاثیر حرکت رفت و برگشت پیستون، از یک قسمت مخزن به قسمت دیگر جریان می یابد. 

هیدرولیک گازی: در این نوع از محصولات، مخلوطی از گاز و روغن جریان دارد که در هنگام حرکت پیستون، جای این دو عنصر به صورت مداوم در حال تغییر می باشد.

کمک فنر گازی: در طراحی این نوع از قطعه، به جای روغن، فقط از نوعی گاز مخصوص استفاده می شود. 

به غیر از این موارد، مکانیزم های دیگری با نام های تک لوله، دو لوله، و قابل تنظیم نیز وجود دارد که هر کدام از آنها ویژگی و عملکرد خاص خود را دارند.  

انواع کمک فنر

نوع جدیدی از این محصول، امروزه بر روی اتومبیل های گران قیمت نصب میگردد که عملکرد آن نسبت به سطح جاده و نوع رانندگی قابل تغییر می باشد. در این مدل از کمک فنر یک مخزن اضافی نصب گردیده که توسط سیستم الکترونیک و سنسورهای مربوطه فشار وارده به سیستم تعلیق را تنظیم می نماید. در این حالت حرکت اتومبیل بسیار نرم بوده و ناهمواری های جاده به هیچ عنوان احساس نمی گردد.

کمک فنرهای قابل تنظیم

علائم و دلایل خرابی 

یک راننده حرفه ای به محض مشاهده کوچکترین تغییر در عملکرد خودرو، متوجه شروع خرابی در سیستم اتومبیل خود خواهد شد. سیستم تعلیق به دلیل خرابی سطح جاده و تحمل وزن سنگین خودرو، نسبت به سایر سیستم های ماشین در معرض خرابی بیشتر قرار دارد به همین جهت می بایست هر چند وقت یکبار مورد پایش، بررسی و ارزیابی دقیق قرار بگیرد. از جمله دلایل خرابی این قطعه می توان به دستکاری و ایجاد تغییر در ارتفاع خودرو اشاره کرد. استفاده از رینگ و لاستیک های غیر استاندارد، بزرگ و پهن، عدم آچارکشی منظم سیستم تعلیق، و گاهی اوقات نیز ایراد کیفی باعث خرابی کمک فنر می گردد. 

وجود ایراد در این قسمت مهم از خودرو، در صورتی که مورد تعمیر قرار نگیرد می تواند آسیب های جدی و جبران ناپذیری را به سایر قسمت های اتومبیل وارد آورد. خرابی کمک فنر باعث ایجاد سر و صدا در اتومبیل می گردد و در صورت ادامه، عواقب شدیدتری را به دنبال خواهد داشت که برخی از آنها اشاره می کنیم. 

انحراف خودرو از جاده به دلیل عدم عملکرد پیستون، ساییدگی تایرها در اثر فشار غیر طیعی به چرخ های اتومبیل، تکان های شدید در هنگام رانندگی به دلیل فرسودگی سیستم تعلیق، انحراف اتومبیل یا تاخیر در توقف خودرو در هنگام ترمز زدن، که می تواند بسیار خطر آفرین باشد. لرزش بیش از حد فرمان، که منجر به عدم توانایی در کنترل اتومبیل شده و حتی قادر است باعث واژگونی اتومبیل نیز گردد.

سایش لاستیک به دلیل خرابی سیستم تعلیق

توجه داشته باشید که خرابی کمک فنر به یکباره رخ نمی دهد و این قطعه به مرور زمان دچار فرسودگی شده و در نهایت به کلی از کار می افتد در نتیجه برای حفظ سلامت و ایمنی خودرو، در صورت مشاهده هرگونه ایراد جزئی در عملکرد سیستم اتومبیل نسبت به رفع آن توسط کارشناسان و تعمیرکاران خبره اقدام نمایید. نشت روغن جزء شایع ترین ایرادات این قطعه به شمار می آید. کوبیدن، لقی و ایجاد صدای غیر عادی از قسمت زیر خودرو نیز سایر علائم خرابی کمک فنر می باشند. لذا در صورت مشاهده ایرادات ذیل نسبت به رفع آن در تعمیرگاه های مخصوص جلوبندی اتومبیل، اقدام نمایید.

1-    در صورت مشاهده آثار چربی و نشت مایعات بر روی کپسول 

2-    در صورت تغییر شکل و دفرمگی پوسته بیرونی

3-    مشاهده آثار پوسیدگی ضربه گیر های لاستیکی

4-    احساس سفتی در حرکت سیستم تعلیق 

5-    احساس ضربه به زیر خودرو در هنگام حرکت از دست انداز و موانع 

6-    نرمی و تکان های بیش از حد در سیستم تعلیق

7-    ایجاد صدای اضافی از زیر اتومبیل

8-    لرزش های غیر عادی و بیش از اندازه فرمان

علائم خرابی به دلیل نشت روغن

نکته پایانی 

در صورت خرابی کمک فنر، و در هنگام خرید این قطعه، حتما از نوع توصیه شده و فابریک کارخانه استفاده کنید. متاسفانه تعدادی از تعمیرکاران کم تجربه به دلیل منفعت طلبی یا عدم آگاهی، پیشنهاد خرید مدل های دیگری از این محصول را به مشتری می دهند که در این صورت آسیب جدی به سیستم تعلیق اتومبیل وارد خواهد آمد. همچنین با مشکل لاستیک سایی، ایجاد سر و صدای اضافی، یا تخریب سایر متعلقات جلوبندی نظیر سیبک، چپقی، میل موجگیر یا بوش های لاستیکی طبق مواجه می گردید. همیشه به این نکته توجه داشته باشید که تغییر مشخصات کارخانه‌ای، اگرچه ممکن است عملکرد خودرو را بهبود بخشد اما در عین حال باعث کاهش بازدهی مناسب در قسمت های دیگر اتومبیل خواهد داشت.